USG jest badaniem obrazowym, wykorzystywanym w diagnostyce narządów wewnętrznych. Fale akustyczne o wysokiej częstotliwości przenikają do wnętrza organizmu. Odbijając się od badanego narządu pozwalają stworzyć jego obraz, wyświetlany następnie na monitorze urządzenia. Badanie KTG, czyli kardiotokografia – wykonywane jest u kobiet ciężarnych. Jeśli zachodzi taka konieczność, badanie można wykonać już od 25 tygodnia ciąży, chociaż najczęściej wykorzystywane jest do monitorowania stanu płodu, czynności serca, ruchów dziecka oraz skurczów macicy w bardziej zaawansowanej ciąży i tuż przed porodem.
Aparat USG i KTG – zasady działania
Aparat ultrasonograficzny zbudowany jest z emitera i odbiornika fali ultradźwiękowej. Fale o określonej częstotliwości wysyłane są przez emiter w stronę badanego narządu, odbijają się od niego i powracają do odbiornika. W aparatach USG prędkość fali we wszystkich tkankach jest jednakowa i wynosi 1540 m/s.
Bardzo ważnym elementem aparatu USG, bez którego nie można przeprowadzić badania jest głowica. W zależności od rodzaju badania stosowane są różne rodzaje głowic. W praktyce wskazuje się trzy rodzaje głowic:
- głowica sektorowa – wykorzystywana do obrazowania głęboko położonych struktur,
- głowica konweksowa – o zakrzywionym kształcie, w której wiązka przyjmuje kształt wachlarza,
- głowica liniowa – zbudowana jest z 512 kryształów piezoelektrycznych, układających się w jedną linię, która nie deformuje obrazów, wadą takiego rozwiązania jest fakt, że nie jest ona w stanie omijać innych narządów lub przeszkód, takich jak np. gazy w jelitach.
W gabinetach ginekologicznych wykorzystywane są także głowice, umożliwiające wykonanie badania KTG, w tym np. głowica KTG Philips. Badanie KTG trwa zazwyczaj około 30 minut, a w razie potrzeby czas ten można wydłużyć nawet do 60 minut. Kardiotokograf posiada dwie głowice, które podczas badania umieszczone są na powierzchni brzucha ciężarnej. Pierwsza z nich – tokograf – służy do badania zmiany ciśnienia wewnątrz jamy macicy, natomiast druga odpowiada za rejestrowanie skurczów macicy. Urządzenie do zapisu KTG rejestruje średnią częstotliwość bicia serca dziecka. Wynik pomiędzy 110 i 150 uderzeń na minutę to wynik prawidłowy. Częstotliwość rzędu 100 uderzeń na minutę lub mniej świadczy o tym, że u dziecka mogło dojść do bradykardii. Natomiast wynik powyżej górnej granicy oznaczać może tachykardię. W obu przypadkach konieczna jest konsultacja lekarza, który podejmie decyzję dotyczącą dalszego postępowania oraz ewentualnej konieczności wykonania dodatkowych badań.
Ponadto badanie KTG wykonywane jest m. in. gdy:
- kobieta przez długi czas nie czuje ruchów dziecka,
- przekroczony został spodziewany termin porodu,
- pojawiają się przedwczesne skurcze macicy, mogące świadczyć o przyspieszeniu akcji porodowej.
Do wykonania badania nie trzeba się przygotować w specjalny sposób. Ciężarna zostaje poproszona o położenie się na plecach lub na lewym boku, a położna wyszukuje miejsce na brzuchu, gdzie serce dziecka jest najbardziej słyszalne, a następnie umieszcza w nim głowicę kardiograficzną przyczepioną do elastycznego pasa opasującego brzuch. Głowica tokograficzna zostaje umieszczona nad głowicą kardiograficzną.
Głowica KTG i aparat USG a zdrowie dziecka
Badania USG i KTG, wykonywane regularnie, zgodnie z zaleceniami lekarza dają pewność, że uda się w porę zaobserwować wszelkie nieprawidłowości i odpowiednio zareagować, zanim doprowadzą do przedwczesnego porodu lub spowodują inne niekorzystne dla zdrowia matki i dziecka komplikacje. Częstotliwość badania określana jest przez lekarza, który uwzględnia indywidualną sytuację pacjentki. W przypadku ciąż z przekroczonym terminem porodu, najczęściej zaleca się wykonywanie badania co około 2 – 3 dni, a u kobiet oczekujących na rozpoczęcie akcji porodowej w szpitalu badanie powtarzane jest nawet kilka razy dziennie. KTG wykonywane jest częściej, jeżeli ciąża zakwalifikowana została do grupy wysokiego ryzyka lub jeżeli jest to ciąża mnoga.
Artykuł powstał we współpracy z firmą AKCESORIA KTG.
1 thoughts on “Głowica KTG i aparat USG – podstawowe sprzęty diagnostyczne w ginekologii i położnictwie”